فهرست مطالب

فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی
سال هشتم شماره 28 (تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/06/29
  • تعداد عناوین: 7
|
  • واکنش کشش های بلندمدت و کوتاه مدت پایه های مالیاتی به ادوار تجاری در ایران
    عزت الله عباسیان، محمد جعفری، ابراهیم نصیرالاسلامی، فرزانه محمدی صفحات 7-33
    در سال های اخیر با شدت گرفتن تحریم های بین المللی و کاهش درآمدهای نفتی، به مالیات ها به عنوان یکی از منابع تامین کننده مخارج عمومی در ایران توجه بیشتری شده است. در این راستا، مطالعات زیادی به مقوله مالیات و نقش آن در توسعه اقتصاد پرداخته اند. با این وجود، اکثر مطالعات داخلی بر نقش مالیات ها بر متغیرهای اقتصاد کلان از قبیل رشد اقتصادی، تورم و نابرابری درآمد پرداخته و مطالعه ای در کشور وجود ندارد که تغییرات درآمد مالیاتی را طی ادوار تجاری بررسی کند. در این مطالعه با به کارگیری روش حداقل مربعات پویا، کشش های بلندمدت و کوتاه مدت پایه های درآمد مالیاتی در کشور در واکنش به تغییرات تولید ناخالص داخلی طی دوره زمانی 1352-1393 محاسبه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، در بلندمدت کشش مالیات بر درآمد و مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی از نظر آماری بزرگ تر از واحد و سایر پایه های مالیاتی تفاوت معناداری با واحد ندارند. در کوتاه مدت نیز تنها کشش مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی متفاوت از واحد بود و سایر پایه های مالیاتی تفاوت معناداری از مقدار واحد ندارند. با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهاد می شود که دولت در زمان رکود تمرکز کمتری بر مالیات بر درآمد و مالیات بر اشخاص حقوقی داشته باشد.
    کلیدواژگان: درآمد مالیاتی، کشش های بلندمدت و کوتاه مدت، ادوار تجاری، روش حداقل مربعات پویا
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارزیابی مالی-اقتصادی قراردادهای جدید نفتی ایران (IPC): مطالعه موردی فاز سوم میدان دارخوین
    حامد صاحب هنر، علی طاهری فرد، فاضل مریدی فریمانی، روح الله مهدوی صفحات 35-73
    در این مقاله با بررسی مولفه های اقتصادی رژیم مالی قراردادهای نفتی ایران (IPC) به شبیه سازی مالی این قراردادها پرداخته شده است. مهمترین مولفه های مالی قراردادهای جدید عبارتند از: هزینه سرمایه ای و عملیاتی، هزینه بانکی، دستمزد، سقف بازپرداخت، دوره بازپرداخت و عاملR . در این مطالعه از اطلاعات فنی و اقتصادی مربوط به طرح توسعه فاز سوم میدان دارخوین جهت شبیه سازی مالی استفاده شده است. بررسی مالی و اقتصادی مدل مالی قرارداد حاکی از وجود برخی نقاط ضعف و قوت در قرارداد است. مهمترین خروجی مدل این است که سهم پیمانکار بسیار اندک است (حدود 3 درصد در حالت تنزیل شده) و نرخ بازده داخلی پیمانکار همزمان با افزایش قیمت نفت از میزان مشخصی (6/14 درصد) نمی تواند فراتر برود که بیانگر حفظ ماهیت خدماتی قرارداد است. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده، نرخ دستمزد مهمترین عاملی است که برای افزایش دریافتی و نرخ بازگشت سرمایه در اختیار سرمایه گذار است، لذا باید در انتخاب نرخ پایه دستمزد توجه کافی صورت گیرد. از دیگر مواردی که باید مورد توجه قرار گیرد، نحوه انتخاب بازه های تغییر عامل R و نرخ دستمزد است که باید به دقت و بر اساس مدل شبیه سازی مالی انتخاب شود. رژیم مالی قرارداد در سطوح قیمتی پایینتر از 50 دلار کاهنده و در سطوح بالاتر فزاینده است، اما میزان مطلق سودآوری پیمانکار در سطوح قیمتی بالاتر ثابت است که این مسئله از جذابیت قرارداد می کاهد. یکی از اشکالات اساسی این قرارداد از لحاظ مالی و اقتصادی وجود انگیزه انجام هزینه های اضافی و غیر ضروری توسط پیمانکار است که به دلیل استفاده از مکانیسم عامل R جهت کنترل سودآوری انباشتی پیمانکار، به وجود می آید. استفاده از شاخص صرفه جویی می تواند این مشکل را تا حدود زیادی مرتفع نماید
    کلیدواژگان: قراردادهای نفتی ایران (IPC)، رژیم مالی قرارداد، شبیه سازی مالی، میدان دارخوین، هزینه های اضافی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • آزمون فرضیه بی ثباتی پول فریدمن در ایران: رویکردی نامتقارن از مدل بسط یافته VARMA، GHARCH-M
    حامد عبدالملکی، حسین اصغرپور، جعفر حقیقت صفحات 75-102
    حجم پول و سرعت گردش پول به عنوان متغیرهای مهم اقتصادی موثر بر تورم و تولید شناخته می شوند. سرعت گردش پول، یک مفهوم بسیار با اهمیت برای سیاست گذاری های اقتصادی است و از آنجا که به طور تنگانگی با رفتار تقاضا برای پول مرتبط است، اهمیت آن را بیش از پیش نمایان می کند. در این رابطه فریدمن معتقد است بی ثباتی رشد پول عامل اصلی نوسانات سرعت گردش پول می باشد که در ادبیات اقتصاد پولی به فرضیه بی ثباتی پولی فریدمن معروف است. هدف اصلی این تحقیق بررسی نوسانات سرعت گردش پول و تبیین علت آن از دیدگاه پول گرایان می باشد. در این راستا با استفاده داده های فصلی 1393:4-1367:1 اقتصاد ایران و در چارچوب آزمون علیت، فرضیه فریدمن مبنی بر تاثیر بی ثباتی رشد پول بر نوسانات سرعت گردش پول، برای کل های پولی (M1 و M2) مورد آزمون قرار گرفته است. الگوی مورد استفاده در این تحقیق مدل بسط یافته VARMA، GARCH-M و روش برآورد شبه حداکثر درستنمایی (QML) می باشد. نتایج نشان دهنده تایید فرضیه فریدمن برای دوره مورد بررسی می باشد. به بیان دیگر، نتایج تحقیق دلالت بر وجود رابطه علی از بی ثباتی رشد پول به سرعت گردش پول می باشد
    کلیدواژگان: بی ثباتی رشد پول، سرعت گردش پول، مدل VARMA، GARCH-M
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی اثرات متقابل نرخ بهره با متغیرهای منتخب اقتصاد کلان در کشورهای اسلامی و غیراسلامی
    حسین محمدی، مهدی محمودی صفحات 103-138
    نرخ بهره یکی از مهم ترین متغیرهای سیاست گذاری در اقتصاد کلان می باشد. بحران های مالی و بدهکاری عمیق جهانی، روزبه روز نقش و اهمیت این متغیر را در اقتصاد کلان نمایان تر می کند. مطالعه حاضر سعی دارد تاثیر متغیرهای نرخ بهره، نرخ تورم، سرمایه گذاری و مخارج دولتی را بر میزان تولید ناخالص داخلی سرانه با استفاده از رویکرد پانل دیتا مورد بررسی قرار دهد. همچنین مدل داده های تابلویی خود توضیح برداری (Panel VAR) نیز برای بررسی تاثیر هر یک از متغیرهای ذکرشده بر همدیگر استفاده گردیده و رابطه علیت میان آن ها بررسی شده است. اطلاعات مورد استفاده در این پژوهش شامل مجموعه 20 کشور از کشورهای اسلامی و 19 کشور از کشورهای غیراسلامی در طی دوره زمانی 2014-1990 می باشد. نتایج حاصله حاکی از آن است که در کشورهای اسلامی و غیراسلامی، نرخ بهره و تورم اثر منفی و معنی داری بر تولید ناخالص داخلی سرانه دارند. سرمایه گذاری بخش دولتی نیز در این دو مجموعه از کشورها اثر مثبت و معنی داری بر تولید ناخالص داخلی سرانه دارد. این نتایج با تئوری های اقتصادی مربوطه نیز سازگار می باشد. از طرفی مخارج جاری دولتی در این دو دسته از کشورها، تاثیرات متفاوتی بر تولید ناخالص سرانه دارد. همچنین سیاست های کاهش نرخ بهره در کشورهای غیراسلامی، تاثیر بسزایی در سایر متغیرهای موردمطالعه داشته است. هدف گذاری نرخ بهره و کاهش آن طی یک دوره زمانی میان مدت می تواند راهکاری مناسب برای افزایش سرمایه گذاری و افزایش تولید ناخالص داخلی در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران محسوب گردد.
    کلیدواژگان: نرخ بهره، تولید سرانه، تورم، سرمایه گذاری، پانل خودرگرسیون برداری
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مدل انتخاب پروژه بر مبنای اقتصاد اسلامی: بررسی تاثیر خمس در انتخاب پروژه
    علی کاتبی، محمد توکلی صفحات 139-159
    فقه شیعه بر اساس آیات قرآن کریم و احادیث، پرداخت خمس را امری واجب می داند. ازآنجاکه خمس به مقدار مازاد درآمد تعلق می گیرد لذا باید آن را در محاسبات اقتصادی پروژه ها جزء هزینه های پروژه قلمداد نمود. در محاسبات رایج ارزیابی اقتصادی پروژه ها این مهم مورد غفلت قرار می گیرد، به همین منظور این مقاله به بررسی تاثیر در نظر گرفتن خمس در محاسبات اولویت بندی سرمایه گذاری در پروژه ها پرداخته است. بدین منظور مساله انتخاب پروژه ها در دو حالت: الف) بدون پرداخت خمس و ب) با پرداخت خمس، بررسی گردید. نتایج مطالعه بیانگر وجود تفاوت در اولویت بندی و انتخاب پروژه ها در دو حالت مفروض است. نتایج مطالعه نشان می دهد ممکن است پروژه ای که بدون محاسبه خمس فعالیتی اولویت دار قلمداد می شود با در نظر گرفتن خمس، خارج از اولویت بندی سرمایه گذاری قرار گیرد. از طرفی ممکن است پروژه ای که در مقایسه با سایر پروژه ها سود کم تری دارد با درنظرگرفتن خمس در محاسبات اقتصادی، نسبت به سایر پروژه ها در اولویت قرار گیرد.
    کلیدواژگان: ارزیابی اقتصادی، فرآیند مالی، نرخ بازگشت سرمایه، مقدار ارزش فعلی پروژه (NPV)، خمس
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تخمین تابع تقاضای سفرهای مذهبی با روش سیستم تقاضای تقریبا ایده آل خطی پویا
    علی اصغر سالم، مرتضی نیازی صفحات 161-190
    گردشگری مذهبی چه در داخل کشور و چه در سطح بین الملل از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این مطالعه با استفاده از روش سیستم تقاضای تقریبا ایده آل خطی پویا و فرمول های کشش قیمتی و درآمدی به برآورد و بررسی تقاضای سفرهای مذهبی پرداخته شده است. بدین منظور از داده های خرد بودجه خانوار در سال های 1370 تا 1390 ارائه شده توسط مرکز آمار ایران استفاده گردیده است. با توجه به نتایج به دست آمده، کشش درآمدی سفرهای مذهبی در حدود 42/0 است، بدین معنا که هر یک درصد افزایش درآمد منجر به افزایش 4/0 درصدی تقاضا برای سفرهای مذهبی می گردد. همچنین کشش قیمتی تقاضا در تمامی گروه های کالایی منفی بوده و کشش قیمتی سفرهای مذهبی در حدود 98/0- است
    کلیدواژگان: گردشگری مذهبی، سیستم تقاضای تقریبا ایده آل خطی پویا، کشش قیمتی، کشش درآمدی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل اثرات اصلاح سیاست مالیاتی بر متغیرهای کلان اقتصادی در ایران: رویکرد خرید پیشاپیش نقد CIA
    حجت ایزدخواستی صفحات 191-226
    یک نظام پولی و مالیاتی کارآمد نقش مهمی در کارکرد مناسب نظام اقتصادی دارد و می تواند بر انگیزه کاری، رفتار مصرفی، پس انداز و سرمایه گذاری اثرگذار باشد. یک نظریه در زمینه اصلاح نظام پولی و مالیاتی، حرکت از نظام مالیات بر درآمد و مالیات تورمی به سمت نظام مالیات بر مصرف است که می تواند باعث افزایش تمایل به پس انداز، سرمایه گذاری و انباشت سرمایه شود. در این پژوهش با رویکرد مالیه عمومی و با استفاده از الگوی تعادل عمومی پویا با محدودیت خرید پیشاپیش نقد (CIA) بر مصرف و سرمایه گذاری، تاثیر اصلاح نرخ های مالیات تورمی و مالیات بر مصرف در طول مسیر رشد تعادلی تحلیل می شود. سپس، با مقداردهی پارامترهای الگو در وضعیت یکنواخت، به تحلیل حساسیت متغیرها نسبت به اصلاح نرخ های مالیات تورمی و مالیات بر مصرف در برنامه های اصلاحی مختلف پرداخته می شود. نتایح حاصل از کالیبره کردن و تحلیل حساسیت الگو بیانگر این است که در سناریوهای مختلف کاهش نرخ مالیات تورمی و افزایش نرخ مالیات بر مصرف، به همراه کاهش اندازه دولت و کاهش محدودیت نقدینگی بر سرمایه گذاری باعث افزایش ذخیره سرمایه سرانه، تولید سرانه، مصرف سرانه، مانده های واقعی پول سرانه و سطح رفاه در وضعیت یکنواخت شده است.
    کلیدواژگان: مدل رشد، خرید پیشاپیش نقد، مالیات تورمی، مالیات بر مصرف، هزینه رفاهی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • The Short and Long-run Elasticities of Tax Base Response to Business Cycles in Iran
    Ezatollah Abbasian, Mohammad Jafari, Ebrahim Nasiroleslami, Farzaneh Farzaneh Mohammadi Pages 7-33
    In recent years, with increasing of international sanctions and oil revenues falling in Iran, more attention has paid to public spending and taxes as a source of government financing. In this regard, numerous studies have focused on the issue of taxation and its role in economic development. However, the most studies in Iran analyses the role of taxes on macroeconomic variables such as economic growth, inflation and income inequality, and there is no research in the row of the changes in tax income over the business cycle. In this study, using the dynamic least squares method, short and long-run elasticity of tax bases in Iran in response to changes in GDP over the period 1973-2014 is calculated. The results shows that in the long run, the elasticity of income and corporate tax are statistically greater than one and for other tax bases are not significantly different from the unit. In the short run, elasticity of corporate tax is different from unit and other tax bases were not significantly different than unity. According to these results, it is suggested that the Iranian government should have less focusing on income and corporate tax during the recession period
    Keywords: Tax Income, Short, Long-run Elasticity of Tax Base, Business Cycles, Dynamic Least Squares Method
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Financial and Economic Evaluation of the Iran Petroleum Contract IPC: Case Study of the Darquin Filed (phase III)
    H. Sahebhonar, A. Taherifard, F. Moridifarimani, R. Mahdavi Pages 35-73
    Addressing the economic components of the fiscal regime of the Iran Petroleum Contract (IPC), in this article the fiscal simulation of the contract has been developed. Most important fiscal parameters of the contract are: Capex and Opex, Cost of Money, remuneration fee, amortization period and R-factor. Technical information of the Darquin field (phase 3) has been used as a case study for this paper. The results show some merits and demerits. The most important output of the model is that the contractor's take is so small (about 3% in the discounted manner and the IRR of Contractor can’t exceed some amount (14.6%) by price increasing, showing the service nature of the contract. According to the results, remuneration fee is the most significant factor which can affect the IRR and take of the contractor, so its level should be determined carefully regarding the fiscal simulation model. Another issue which should be paid attention to is the determination of R-factor and remuneration fee slides. The fiscal regime is regressive in the levels of price lower than $50 and is progressive in the higher levels, but the profitability of the contractor in the higher levels is constant in absolute terms which can reduce the attractiveness of the contract. One of the major defects of the contract is the Gold-plating issue which is raised because of using R-Factor mechanism. Using the saving index can mitigate the problem notably.
    Keywords: Iran Petroleum Contract (IPC), Fiscal regime, Fiscal Simulation, Darquin Field, Gold Plating
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Examination of Friedman's Monetary Volatility Hypothesis in Iran: Asymmetric Approach From Extended VARMA, GARCHM Model
    Hamed Abdolmaleki, Hossein Asgharpur, Jafar Hghighat Pages 75-102
    Money supply and velocity of money are important variables that affect inflation and product. Velocity of money is a key concept for economic policy, and it's getting more important since it is closely related to behavior of the demand for money. In this regard, Friedman believes that the volatility of money growth is the main factor of velocity of money, which in monetary economics literature is known as Friedman’s monetary volatility hypothesis. The purpose of this study is to explore and explain the fluctuations in the velocity of mony from the perspective of Monetarism. In this regard, using Iran’s economic quarterly data for the period 1988(3)-2015(1) and in the framework of causality test, the Friedman hypothesis based on the impact of volatility of money growth on velocity of money is tested for monetary aggregates (M1 and M2). The model used in this paper is extended VARMA, GARCH-M and the estimated method is quasi maximum likelihood (QML). The results support the Friedman hypothesis for the period under study; in other words, there is a causal relationship from money growth volatility to velocity of money.
    Keywords: Money Growth Volatility, Velocity Of money, Monetary Aggregate, Asymmetric, VARMA, GARCH-M Model
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Reviews of mutual interest rate effects to macroeconomic variables in Islamic and un-Islamic countries
    Hosein Mohammadi, Mehdi Mahmoudi Pages 103-138
    Interest rate is one of the most important policy variabels in macroeconomic. Global financial crises and big debt in some countries around the world, make the importance interest rate more explicitly. In the carrent study, the effect of interest rate, inflation, government investment and expenditure on GDP capita per was investigated using panel data approach. Forthermore panel VAR method was used to consider the effects of each mentioned variables on each other and investigating causality relationships between these variabls. 20 Islamic and 19 Non-Islamic countries during 1990-2014 were selected for this study. The results show that in both Islamic and Non-Islamic countries, interest and inflation rate have a significant negative effect on GDP per capita. Government investment in both groups of countries have a significant positive effect on GDP per capita. These results are inline with economic theories. Finally, government expenditures in these groups of countries have different effect on GDP per capita. also lowering interest rate Non-Islamic countries has a considerable effect on other variables.
    Keywords: Interest Rate, Per capita GDP, Inflation, Investment, Panel VAR
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A Project Selection Model Based on Islamic Economy: Effect of Khoums in Project Selection
    Ali Katebi, Mohammad Tavakkoli Pages 139-159
    According to Quran Karim verses and hadiths, Shia jurisprudence necessitates paying Khoums. Since Khoums belong to surplus of earning, as a result that should be considered in economic calculation of projects. Since this topic has been neglected in common economic evaluation of projects, this paper has addressed effect of considering Khoums in prioritize investment calculations in projects. For this purpose selection of projects considered in two cases: a) with khoums and b) without khoums factored in. The result show prioritization and selection of projects are different in two cases. Results of study show a project had priority without khoums factored in, might place outside prioritize investment with khoums. On the other hand the project is less profitable than other projects might place in priority compared other projects, with considering Khoums in economic calculations.
    Keywords: Economic Evaluation, Financial Process, Rate Of return, Net Present Worth of Project, Khoums
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Estimation of Demand Function of Religious Trips Using Method of Dynamic Linear Almost Ideal Demand Cystem
    Ali Asghar Salem, Morteza Niazi Pages 161-190
    Religious tourism is very important either in Iran and in the international level. In this study dynamic linear almost ideal demand system and formulas of price and income elasticity were applied to estimate demand for religious trips. To this end, micro data of household budget prepared by Census center of Iran for 1991-2011 has been applied in this study.
    According to the results, income elasticity of religious trips is about 0/42 , that means one percent increase in income will lead to an increase of 0/4 percent in demand for religious trips. Also the price elasticity of demand in all commodity groups is negative and price elasticity of religious trips is about -0/98.
    Keywords: Religious Tourism, Dynamic Linear Almost Ideal Demand System, Price Elasticity, Income Elasticity
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Analyzes the Effects of Tax policy Reform on Macroeconomic Variables in Iran: Cash in Advance Approach (CIA)
    Hojjat Izadkhasti Pages 191-226
    An efficient monetary and tax system plays an important role in the proper performance of the economic system, and can effect on motivation of labor, consumer, savings and investment behavior. A theory of monetary and tax reform is movement of the income tax system and inflation tax to the system of consumption tax, that can increase the tendency to savings, investment and capital accumulation. In this study, with public finance approach and using dynamic general equilibrium model with cash in advance restriction on consumption and investment, analysis the effects of reform inflation tax and consumption tax rates during the equilibrium growth path. Then, with put the amount of parameters in the steady state, sensitivity analysis of the variables to the reform of inflation tax and consumption tax rates will be discussed in the various reform program. The results of calibration and sensitivity analysis in various scenarios indicates that the reduce of inflation tax and increase the consumption tax rate, along with reducing the size of government and reduce liquidity constraints on investment, has increased capital accumulation, production, consumption, real money balances per capita and the welfare in the steady state.
    Keywords: Growth Model, Cash in Advance, Inflation Tax, Consumption Tax, Welfare Cost
    Abstract View Paper Original: Persian